Blas o’r Maniffestos

Democratiaid Rhyddfrydol Cymru*

Byddai ein Deddf Iaith Gymraeg i Bawb yn dwyn ynghyd gynlluniau a dulliau gweithredu presennol ac yn ymgorffori targedau newydd. Byddwn yn adolygu ac yn diwygio rheoliadau a chanllawiau teithio i hwyluso mynediad at ofal plant gyfrwng Gymraeg, addysg statudol ac addysg ôl-16 i bob dysgwr. Byddwn yn: Buddsoddi ac yn cynllunio i ehangu cyfran y gweithlu sy’n gallu addysgu trwy gyfrwng Cymraeg, gyda £ 100m ychwanegol dros 10 mlynedd yn gefn iddo, dan arweiniad awdurdodau lleol a chonsortia addysg.

Gwlad – Y Blaid Annibyniaeth Cymru

Rydym wedi ymrwymo i sefydlu heddlu cenedlaethol, ‘Heddlu Cymru’ i oruchwylio gorfodi’r gyfraith a threfn; amddiffyn aelodau o’r cyhoedd a’u heiddo; cynnal cyfraith a threfn mewn ardaloedd lleol; atal troseddu; ymchwilio i droseddu; a lleihau ofn troseddu drwy gadw’r heddwch a darparu gwell ansawdd bywyd i bob dinesydd, gan adlewyrchu ystyr sylfaenol y gair Cymraeg ‘Heddlu’, sef ‘Llu Heddwch’.

Freedom Alliance*

Bydd Athroniaeth i Blant yn dod yn galon y cwricwlwm ym mhob ysgol. Byddwn yn darparu rhaglen hyfforddi i helpu i’w chyflwyno’n genedlaethol. Byddwn yn cyflwyno diwygio ysgolion sy’n rhoi plant yn ôl yng nghanol eu dysgu. Bydd pob plentyn yn cael ei addysgu yn ei gymuned leol yn cael ei addysgu ar lefel sy’n addas iddyn nhw yn unigol ac nad yw’n seiliedig ar eu hoedran cronolegol. Rhoddir pwysau cyfartal i chwaraeon, cerddoriaeth, drama, dawns, celf, hanes, daearyddiaeth, gwyddoniaeth, astudiaethau cyfrifiadurol, ieithoedd (hynafol a neu fodern) Saesneg a mathemateg yn y cwricwlwm cynradd.

Plaid Werdd Cymru

Dod â deddfwriaeth Hawliau Dynol yn llwyr i mewn i Lywodraeth Cymru a diweddaru hyn yn unol â datblygiadau rhyngwladol. Fel plaid ryngwladolaidd sy’n credu mewn lleoliaeth, fe gydweithiwn ni’n rhyngwladol ar bolisïau gwyrdd a chefnogi bod Cymru’n cymryd ei lle yn y gymuned ryngwladol fel cefnogwr cryf o hawliau dynol, cydraddoldeb, democratiaeth a llywodraeth agored.

PADU (UKIP)*

Er gwaethaf gwrthwynebiad gan y mwyafrif o rieni Cymru, cymaint â 75%, y Fe wnaeth y Senedd ddileu’r hawl i rieni i gosbi eu plant yn rhesymol. Y neges gan y Senedd oedd “Mae gwleidyddion, nid rhieni, yn gwybod beth yw orau ”. Rhagwelir y polisi diangen hwn i gostio bron i £ 8m i’r trethdalwr Gweithredu. Pob achos o gam-drin domestig yn erbyn plant dylai gario’r trymaf dedfrydau o garchar. Fodd bynnag, mae a gwahaniaeth amlwg rhwng cam-drin corfforol a chosb resymol. Mae UKIP yn addo: Diddymwch y “Gwaharddiad Smacio”, rhoi pŵer yn ôl yn y dwylo o rieni i fagu eu plant yn rhydd o ymyrraeth wleidyddol.

Ceidwadwyr Cymreig

Ehangu rôl optegwyr wrth ddarparu gofal llygaid yn y gymuned, gan gynnwys trin cyflyrau llygaid ysgafn a monitro cyflyrau dirywiol, fel glawcoma. Rhoi contract deintyddol newydd ar waith er mwyn adlewyrchu arferion deintyddol modern, gan sicrhau bod deintyddiaeth y GIG yn yrfa ddeniadol, a gwella mynediad at ddeintyddion ledled Cymru.

Y Blaid Gomiwnyddol Gymreig

A ninnau wedi gadael yr UE bellach, mae yna gyfle i greu Prydain ffederal flaengarol seiliedig ar hunanlywodraeth, cyfartaledd a chydgefnogaeth rhwng ei thair cenedl. Dyna’r unig ddewis realistig heblaw am undeboliaeth – sy’n parhau sefyllfa lle cedwir rheolaeth dosbarth llywodraethol – Seisnig i raddau helaeth – dros wleidyddiaeth ac economi Cymru – ac am ‘ymwahaniaeth’, sy’n gwadu’r cysylltiadau economaidd a chymdeithasol clos rhwng Cymru a Lloegr a rhwng ein mudiadau llafur blaengar.

Llafur Cymru

Sefydlu Academi Heddwch yng Nghymru. Bydd yn ffurfio cymuned annibynnol o ymchwilwyr ac yn helpu i lunio ein strategaethau a’n rhaglenni rhyngwladol. Bydd yr Academi yn tynnu ar brofiad cenhadaeth heddwch yr Eisteddfod Ryngwladol yn Llangollen.

Clymblaid Undebwyr Llafur a Sosialaidd (CULS)

Pleidleisio yn erbyn rhoi contractau tu allan i’r gwasanaethau cyhoeddus ac yn erbyn preifateiddio swyddi a gwasanaethau sector cyhoeddus. Yn erbyn trosglwyddo gwasanaethau Cyngor i ‘fentrau cymdeithasol’ neu gwmni rheolaeth ‘hyd fraich’ sy’n gamau cyntaf i breifateiddio. Dod â phob gwasanaeth yn ôl dan reolaeth gyhoeddus.

Plaid Diddymu Cynulliad Cenedlaethol Cymru

Pan fyddwch yn ystyried y cyflogau y rhan fwyaf o bobl yng Nghymru, mae hyn yn warthus. Mae hyn, ar adeg pan ein Cynghorau Lleol yn wynebu toriadau enfawr yn y gwasanaethau. Y llynedd, Cymru oedd yr unig ran o’r DU i leihau gwariant ar y GIG. Nid yn unig hynny, ond mae cleifion yn gorfod teithio i Loegr i dderbyn bywyd dweud triniaethau nad ydynt ar gael yng Nghymru. Aelodau uwch o staff y GIG a llawer o rai eraill wedi symud i Loegr i dderbyn triniaethau ar gael iddynt yng Nghymru.

Plaid Cymru

Byddwn ni’n gwneud cais i ddod â’r Tour de France i Gymru, i ddynion a menywod, ac yn gweithio gyda chymdeithasau chwaraeon a’r diwydiant twristiaeth i nodi cyfleoedd eraill i Gymru groesawu digwyddiadau rhyngwladol eraill. Byddwn ni’n datblygu cais i gynnal Gemau’r Gymanwlad yng Nghymru yn 2030 neu 2034.

Diwygio DU (Reform UK)*

Dim mwy o gloeon i bobl Cymru nac unrhyw ardal leol yng Nghymru. Byddwn yn mabwysiadu dull lle mae data yn sbarduno gwneud penderfyniadau a bod y rhai sydd fwyaf mewn perygl yn cael cynnig amddiffyniad i achub bywydau ac achub busnesau. Sefydlu grŵp cynghori arbenigol sy’n ystyried nid yn unig effeithiau iechyd Covid-19 ond effeithiau ehangach polisi ar y system iechyd a’r economi. Cadwch ysgolion ar agor. Mae’r risg o beidio â bod mewn addysg ar ddatblygiad pobl ifanc ac iechyd meddwl yn gorbwyso’r buddion. Cadwch gyfleusterau hamdden a ffitrwydd fel pyllau nofio a champfeydd ar agor. Mae cadw pobl yn iach ac yn heini yn hanfodol ar gyfer iechyd a lles y cyhoedd Peidiwch byth â chyflwyno pasbortau brechlyn a bydd yn cael gwared ar ganllawiau ar gyfer gwisgo masgiau yn y dosbarth.

Plaid Gristnogol Cymru*

Fel cyfraniad at leihau carbon deuocsid (CO2) yn yr atmosffer, byddai cadw diwrnod gorffwys wythnosol o Saboth yn cyfrannu at leihau allyriadau carbon i ddweud dim o’r effeithiau buddiol ar fywyd domestig a chymunedol. Mae hyn eisoes wedi’i ddangos yn ystod y broses o gau pandemig coronafirws. Bydd y Blaid Gristnogol yn hyrwyddo’r ffordd iachach hon o fyw.

Propel

Sefydlu Dydd Gŵyl Dewi fel gŵyl banc, gyda diwrnod i ffwrdd ar gyfer gweithwyr y sector cyhoeddus a phlant ysgol yng Nghymru. Annog cwmnïau sector preifat i wneud yr un peth. Ariannu gorymdeithiau a dathliadau Dydd Gŵyl Dewi ar gyfer pob sir yng Nghymru. Creu ‘Pasbort Diwylliant’ Cymreig o leoedd hanesyddol yng Nghymru, gyda chydnabyddiaeth i’r rhai sy’n ymweld, gan dderbyn ‘stamp’ ar bob safle. Dosbarthiadau trochi a hyfforddiant Cymraeg am ddim. Deddf Addysg Cyfrwng Cymraeg newydd i ddwyn ynghyd yr holl feysydd deddfwriaethol presennol i roi eglurder cyfreithiol diamwys yn y dyfodol.

Ar ddiwedd y dydd pleidleisiwch dros y blaid sy’n ffitio a rhan fwyaf o’ch egwyddorion. Gallwch bleidleisio’n wahanol tro nesaf (neu ddim), peidiwch â bod ofn newid eich meddwl, rydyn ni’n byw mewn democratiaeth wedi’r cyfan.

*Pleidiau heb faniffesto Cymraeg (wedi’i gyfieithu)

gan Lucas Harley-Edwards